“Op Wielekes” promoot fietsen bij (en met) kinderen tussen 3 maand en 12 jaar. Dit project van vzw Netwerk Bewust Verbruiken in Gent, wil kwalitatieve kinderfietsen toegankelijk maken door middel van een deelsysteem. Jonge gezinnen kunnen een kinderzitje, een baby-mee, een fietskar, een aanhangfiets of kinderfiets huren tegen een abonnementsbijdrage. Abonnees bij Op Wielekes groeien mee met het aanbod. Naarmate hun kinderen groter worden, huren ze wat ze op dat moment nodig hebben.

Hoe het werkt

Gebruikers die instappen in het kinderfietsdeelsysteem Op Wielekes betalen eenmalig een waarborg van 70 euro.  Het jaarlijks lidgeld bedraagt 30 euro.  Wie een eigen fiets inbrengt, wordt vrijgesteld van het eerste jaar lidgeld. Verder betalen de gebruikers voor het onderhoud en het herstel van de fietsen. Herstellingen en onderhoud gebeuren door lokale fietsenmakers die participeren aan Op Wielekes. Tot nu toe zijn er een 75-tal kinderfietsen uitgeleend.

Ontmoetingsplek

De kinderfietsen van Op Wielekes hebben hun plek in een centraal depot, de ‘Fietskeuken’ op de Standaertsite in Ledeberg. Dit depot vormt een ontmoetingsplek waar workshops rond veilig verkeer, fietsonderhoud en zelfredzaamheid op de fiets doorgaan. Op die manier stimuleert het project buurtgericht delen, het sociale contact in de wijk en het hergebruik van materiaal en fietsen. De Fietskeuken wordt beheerd door verschillende partners: Ledeberg Doet het Zelf, Brede School Ledeberg, ElfTwelf, Intercultureel Netwerk Gent, Samenlevingsopbouw Ledeberg, Buurtwerk Ledeberg en de Dienst Gebiedsgerichte Werking van de stad Gent.

Leerpunten

Het project heeft na een jaar al verschillende leerpunten opgeleverd:

• Het reserveren van fietsen wordt niet aangeboden omdat de organisatie niet kan voorzien wanneer een kind “uit een fiets groeit”.  Dit vormt echter een knelpunt om in het systeem te stappen.
• Het aanbod van grote fietsen is beperkt, vaak omdat deze geen bagagedrager en vaste fietslichten hebben.
• Er is vraag naar een permanente opening van het depot.  Een vaste medewerker of een aanspreekpunt is gewenst bij de verdere uitbouw van het project.
• Om het systeem zelfdragend en het fietsdeelsysteem toegankelijker te maken voor kansarmen zijn er bijkomende investeringen nodig.

Kinderfietsdelen in Antwerpen en Roeselare

Het Gentse project Op Wielekes inspireerde stadsmakers in Antwerpen en Roeselare om een kinderfietsdeelsysteem op te starten. Op 28 maart 2015 ging het project “A’pen op Wieltjes” van start in Deurne. Dat is een initiatief van Vormingplus regio Antwerpen vzw in samenwerking met Samenlevingsopbouw buurtwerk Dinamo en is mogelijk gemaakt dankzij een projectsubsidie van het district Deurne.  De uitlening van de kinderfietsen gebeurt er tweemaal keer per week in het Huis van het Kind te Deurne.

De partnerorganisaties van “A’pen op wieltjes” willen vooral kansarme gezinnen bereiken. De focus ligt daarom op de betaalbaarheid. Daarom werken ze met een dubbel tarief:  een normaal tarief en een verlaagd tarief voor kansarme gezinnen.  Deze laatste groep ontvangt samen met de kinderfiets ook een degelijk fietsslot en een fietspomp. Voor kleine herstellingen kunnen ze terecht bij het Fietsatelier van Samenlevingsopbouw buurtwerk Dinamo in Deurne.

A’pen op wieltjes vraagt gebruikers een waarborg van 50 euro en jaarlijks lidgeld van 24 euro  voor het gebruik van een eerste fiets.  Kansarme gezinnen betalen 25 euro waarborg en 12 euro lidgeld. Bij het uitlenen van een tweede fiets worden de bedragen verlaagd. Wie een bruikbare fiets inbrengt in het systeem, kan een andere uitlenen aan een goedkoper tarief.  Net zoals in Gent omvat dit project verder ook workshops zoals ‘Leer je kind fietsen’, ‘Fietsen herstellen’ en ‘Veilig in het verkeer’.  Tot nu toe heeft het project 31 fietsjes in uitleen. 

De stad Roeselare startte in samenwerking met Eco-velo op 24 juni 2015 het fietsdeelproject “Mini Velo”. Het project beperkt zich tot kinderfietsen voor kinderen tussen de 2 en 13 jaar.  Elke 4 maanden wordt er lidgeld betaald van 12 euro en gebeurt het onderhoud van de fiets.  De waarborg bij de instap in het fietsdeelproject bedraagt 50 euro.  De nadruk wordt gelegd op duurzaam materiaalgebruik en de circulaire economie gezien de stad Roeselare daar reeds voluit op inzet.

Aanzet tot meer fietsen

De drie kinderfietsdeelsystemen in Vlaanderen zijn leuke initiatieven die duurzame mobiliteit aanmoedigen. De drempel tot fietsen door en met kinderen is lager doordat gezinnen minder moeten investeren in fietsen en omdat ze ondersteuning krijgen in het leren fietsen (in de stad). Lidgeld en waarborg maken natuurlijk dat er voor kansarme gezinnen nog een drempel is. Het Antwerpse project A’pen op wieltjes zal wellicht aantonen of met een sociale tarifering die drempel wel kan verlaagd worden.

Meer info

Op Wielekes in Gent is gestart door Netwerk Bewust Verbruiken als een innovatief stadsproject (subsidiejaar 2013). Momenteel haalt het zijn werkingsmiddelen van Netwerk Bewust Verbruiken, de stad Gent en het Fonds Prijs Delhaize.

Lees meer:

• Website Op Wielekes
• Over innovatieve stadsprojecten
• A’pen op wieltjes
• Mini Velo