De Vlaamse overheid heeft een tool ontwikkeld om de duurzaamheid van een nieuwe woonwijk te berekenen. In de ‘Duurzaamheidsmeter Wijken’ (DZM Wijken) komen thema’s aan bod zoals water, energie, materialen en afval, enz. Per thema zijn verschillende indicatoren uitgewerkt die de gebruiker in een Excel-bestand een score kan geven. Zo krijgt men een goed beeld van de duurzaamheid van een toekomstig project. Voor elk item wordt de lat hoger gelegd dan wat de wet voorschrijft.

De Duurzaamheidsmeter Wijken (DZM Wijken), een initiatief van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie en het team Duurzame Ontwikkeling, wil de professional ondersteunen in het onderzoeken, ontwerpen en realiseren van een nieuwe duurzame (woon)wijk en de duurzaamheid ervan meten. Die professional kan een lokale overheid zijn die een wijk duurzaam wil plannen, een projectontwikkelaar die wil aantonen hoe duurzaam zijn ontwerp is, een bouwheer die wil bijhouden of de duurzaamheidsaspecten tijdens het bouwproces wel worden behouden, enz. Omdat duurzaamheid zo’n breed gegeven is, is de kans groot dat de DZM Wijken in de praktijk altijd bepaalde duurzaamheidsaspecten voorstelt, waaraan de gebruiker nog niet had gedacht.

Indicatoren en thema’s

De duurzaamheidsindicatoren zijn opgelijst in een Excel-bestand, aangevuld met een uitgebreide handleiding. De gebruiker kan, op basis van de handleiding, een score geven per indicator. De indicatoren zijn gegroepeerd in acht thema’s:

• Kwaliteitsbewaking: is er een duidelijke visie, wordt er voldoende aandacht besteed aan draagvlak en projectbeheer, … ?
• Welzijn en welvaart: zijn er voldoende woningen beschikbaar voor zwakkere bevolkingsgroepen, hoe staat het met de tewerkstelling in de omgeving, … ?
• Mobiliteit: kan je je vlot en op een duurzame manier verplaatsen, … ?
• Fysisch Milieu: is er voldoende aandacht voor bodem- en luchtkwaliteit, maatregelen tegen geluidshinder, … ?
• Groen & Natuurontwikkeling: wordt het bestaande groen zoveel als mogelijk bewaard, is er voldoende collectief groen, … ?
• Water: hoe staat het met het overstromingsrisico, hemelwater en afvalwaterbeheer, … ?
• Materialen en afval: worden er voldoende al aanwezige materialen en structuren hergebruikt, wat is de milieubelasting van de gebruikte materialen, … ?
• Energie: wordt de energievraag beperkt, is er ruimte voor toekomstige energieprojecten, … ?

Vrije keuze

De DZM Wijken is er gekomen op vraag van lokale overheden en het bedrijfsleven en omdat de Vlaamse Regering de lokale leefkwaliteit in Vlaanderen wil verbeteren. Het gebruik ervan is niet verplicht. De zaken die in de DZM Wijken aan bod komen, gaan elke keer verder dan wat de wet voorschrijft. Gemeenten kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om bij het aanbesteden van een nieuwbouwwijk een bepaalde score te verplichten, of om de duurzaamheid tijdens het (bouw)proces met dit instrument blijvend te monitoren.

Quickscan

In samenwerking met het steunpunt Duurzaam Bouwen van de provincie Limburg wordt ook de ‘Quickscan Duurzame Wijken’ ontwikkeld. Deze kan gebruikt worden als instap of wanneer het gebruik van de DZM Wijken niet in verhouding staat tot de omvang van het specifiek project.  Anders dan de DZM Wijken geeft deze Quickscan geen expliciete score qua duurzaamheid. Het is eerder een vragenlijst die, eens ingevuld, snel een aanwijzing geeft over de duurzame aspecten van een project.